Wegraces in De Spie.
“Ja, hier kunnen we een prachtig circuit aanleggen”. Dat zeiden Ad Berends en Jan van der Steijn begin september 1971 tegen elkaar toen ze stilstonden bij de Maisweg-Spiestraat. Ze waren de hele gemeente aan het rondrijden om een geschikte plaats te vinden voor wegraces over bestaande wegen. Ze hadden al onderzoek gedaan naar een circuit in het bungalowpark. Dat werd door de Motorsportbond goedgekeurd, maar het probleem was, dat er daar rondom het circuit geen veilige plaats was voor het publiek. Dan maar kijken op het MOB-complex. Ook daar kleefden teveel bezwaren aan. Men kon wel een circuit ter beschikking krijgen bij De Bergen in Wanroij, maar men wilde het graag organiseren binnen de Millse gemeente, vandaar dat dit ook afviel.
Waarom toch een wegrace organiseren?
Ad Berends (bloemist) en Jan van der Steijn (restaurant De Stoof), allebei twintigers toen, waren fervente motorsport liefhebbers. Dat werd sterk aangemoedigd door de imposante prestaties van Henk van Kessel uit Mill. Hij was de zoon van Ben van Kessel, de rijwielhandelaar / fietsenmaker uit de Domeinenstraat /hoek Vloetsestraat, waar Henk nu nog woont. Toen de technisch goed onderlegde Henk brommer mocht rijden raakte hij al snel in de ban van de snelheid en kocht een racer voor fl. 700,=. Een heel bedrag toentertijd. Hij moest echter wachten totdat hij een motorrijbewijs had. Op 19-jarige leeftijd in 1967 begon hij in de 50cc klasse (net iets meer dan een bromfiets die 49cc had). Hij kwam uit in de NMB, de Nederlandse Motorsport Bond. Dat was zo’n beetje de kweekvijver voor talentenen. En een talent was Henk. Hij reed toen nog met een zg. pothelm met losse bril, pas later droeg hij een integraal helm. Het eerste jaar reed hij met de top mee en het 2e jaar was hij nationaal kampioen. Hij kreeg steeds meer fans en vanaf het eerste uur gingen diverse vrienden mee naar de races. Het duurde niet lang voor er in 1971 een supportersclub werd opgericht. Motorracen is een dure sport en zeker als dat op hoog niveau gebeurt. Naast de supporters kreeg hij veel steun van de NRF waar hij werkte. Wilde hij internationaal gaan racen, dan moest hij overstappen naar de KNMV, de grote bond. Dat deed hij en spoedig draaide hij daar ook in de top mee. Nu was het toentertijd heel gewoon om wegraces te houden op openbare wegen. Overal in Nederland werden die gehouden. Wat zou het geweldig zijn om races in de gemeente te houden, waar de mensen konden genieten van de prestaties van Henk. Vandaar het zoeken van Ad en Jan naar een circuit.
Circuit 1972 en 1973. Dubbele lijn boven is de Middenpeelweg.
Links was de start/finish op de Udensedijk-Dellenweg-Rogstraat-Maisweg-Spiestraat-Zeelandsedijk-Langstraat-Witte Dellen-weer Udensedijk
Het parcours
Het parcours lag gedeeltelijk op het grondgebied van de gemeente Zeeland. Bij die gemeente hadden ze gesproken met burgemeester Verheijen en die was meteen enthousiast, dus alle medewerking kregen ze daar. Ad Berends weet zich nog te herinneren dat hij zei: “Als ik ou kan helpen jong, dan doe ik dat”. Prachtige man. Een probleem was nog de Maisweg, dat nog uit een grindlaag bestond. Ook de Spiestraat moest verbeterd worden. Vandaar een verzoek aan het gemeentebestuur van Mill op 29 september 1971 om medewerking. Als tegemoetkoming in de kosten gaven de organisatoren aan, dat de vermakelijkheidsbelasting die op de toegangskaartjes zat, een deel van de kosten zou goedmaken. Gelukkig voor hen ging het gemeentebestuur akkoord. De Maisweg werd gedeeltelijk verhard. Er zat ook haast achter want eind oktober zou de KNMV de wedstrijdkalender vaststellen voor 1972. In een prachtig nieuw driedelig clubkostuum gingen Ad en Jan naar die vergadering, gingen helemaal vooraan zitten zodat ze opvielen, en jawel hoor. De wegraces in de Spie kwamen op de agenda, nl. op zondag 1 oktober.
Affiche van de wegraces in De Spie in 1972
Stichting Motorsport Mill
Een supportersclub mocht geen races organiseren, vandaar dat er een officiële stichting werd opgericht, nl. “Stichting Motorsport Mill”, waarin de supportersclub (met ruim 100 leden) van Henk van Kessel werd opgenomen.
Ad Berends werd voorzitter en Jan van der Steijn secr.-penningmeester. (Helaas is Jan later bij een noodlottig ongeval om het leven gekomen). In 1973 werd het één vereniging “MSC Aldendriel”.
Op de verschillende parkeerplaatsen was het een drukte van belang.
Nu was er werk aan de winkel
Op vrijdag 18 februari 1972 vond er overleg plaats tussen burgemeester Verheijen met assistentie van secretaris Jan Tonnies en de gemeente-secretaris Van der Mee en hoofd gemeentewerken Hoeijmakers uit Mill. Zeeland zou er voor zorgen, dat nog een nieuw gedeelte weg zou worden aangelegd, zodat een volledig circuit zou worden voltooid. Mill zou de Maisweg verharden en de Spiestraat verbeteren. Aangezien de gemeente Mill het meeste moest investeren in reparaties en verharding, leek een verdeling van de vermakelijkheidsbelasting aanvaardbaar van 5/8 voor Mill en 3/8 voor Zeeland. Er zouden Millse kaartjes worden gebruikt. De opbrengst van het parkeren zou ten goede komen aan de verenigingen of clubs die dat zouden regelen. De politie van Zeeland en Mill zouden samenwerken om de verkeersstromen in goede banen te leiden.
Rennerskwartier en geluid
Dat rennerskwartier kwam op een stukje land tussen waar toentertijd Martien Brans woonde (nu Ronnie Verbeek) en de Scheiwal, waar nu nog een elektriciteitshuisje staat. Nu is het landbouwgrond, maar toen een stuk heide.
Voor het verzorgen van het geluid hoefde men niet ver te zoeken. Vlakbij aan de Udensedijk (nu Witte Dellen 10) woonde een echte elektro knutselaar nl. Koos Janssen. Hij was net begonnen om het geluid te verzorgen bij evenementen, zoals een concours hippique, een wegrace enz.
Natuurlijk werd aan Koos gevraagd dit te verzorgen. Hij zorgde er voor dat er niet alleen luidsprekers hingen bij de start en finish, maar langs het hele circuit. Dat deed men toen nog bijna nooit. Koos zorgde er voor dat het geluid perfect klonk. Zo maakte hij naam in de wegrace wereld als geluidsexpert en werd hij op steeds meer plaatsen gevraagd. Hij mocht zelfs in Assen op het permanente circuit daar het geluid gaan verzorgen. Hij had daar een eigen appartement. Helaas is hij in 2001 veel te jong overleden (58 jaar).
Overleg met de omwonenden
Vanaf het begin was lang niet iedereen blij met de wegraces bij hun huis. Er was bezorgdheid over de herrie voor het vee, maar ook voor wat de bezoekers zouden vernielen bij het lopen over de velden. Er werden afspraken gemaakt over kostenvergoedingen hiervoor.
Beveiliging
Langs heel de route stonden nogal wat bomen of andere obstakels. Er werden bij een firma uit Odiliapeel ruim 1000 stropakken gehuurd. Daarvoor betaalde men fl. 1,= per pak, maar als ze nat van de regen terugkwamen moest men fl. 2,50 daarvoor betalen, zo vertelde Ad Berends. Deze pakken werden vastgemaakt aan die bomen, terwijl ook de bochten ermee beschermd werden. Kilometers aan hekwerken werden rond het parcours geplaatst. Henk van Kessel en mensen van de bond controleerden tevoren de beveiligingsmaatregelen. Henk wist precies welke beveiliging vooral bij bochten nodig was. Het circuit was ruim 5 km lang.
Henk van Kessel rijdt hier voorop in de 50cc klasse internationalen.
Op de achtergrond het huis van Frans Meulepas. Zie de toeschouwers op het dak
De eerste races op 1 oktober 1972
Op zaterdag 30 september konden alle renners komen trainen op het circuit. Natuurlijk kwamen er al veel mensen kijken. Wat hen het eerste verraste was de hoge snelheid waarmee gereden werd. Je zag ze in de verte aankomen en zoef … ze waren al voorbij, plat liggend op hun motor. Bij de zware motoren reed men tegen de 200 km over de Spiestraat. Bij de Udensedijk was de Start/Finish plaats. Daar stond ook een jury bus geparkeerd en aan de overzijde een kleine tribune. Zo’n 7000 toeschouwers uit de verre omtrek waren aanwezig bij de echte races op zondag. Er waren 165 motorrenners die bij de verschillende klassen aan de start kwamen. Er waren toentertijd veel meer motorracers dan nu, nu is het voor weinigen weggelegd. Veel te duur. Men had geluk met het weer, het was een stralende dag. Daarnaast gebeurden er gelukkig geen ongelukken. Het ronde record kwam op naam van Nico van der Zanden met een tijd van 2min.47 sec, dat kwam neer op dit circuit met 8 haakse bochten van gemiddeld 110 km. En juist waar velen voor gekomen waren gebeurde: Henk van Kessel, de man van eigen bodem, werd nationaal kampioen in de 125cc klasse op een Yamaha. Aan een 4e plaats zou hij genoeg gehad hebben, hij werd 1e, wat tot veel enthousiasme leidde. Daarnaast kwam hij ook uit bij de 50cc Internationalen met zijn Kreidler, daar werd hij 2e.
Huldiging van Henk van Kessel als wereldkampioen
Evaluatie
De wedstrijden waren uitstekend verlopen en daarom wilde men graag nog een stapje hoger zetten, nl. het organiseren van een grote Internationale wedstrijd met buitenlandse startbewijshouders. Daarbij kwamen echter een aantal problemen naar voren:
- Het circuit was te smal, zeker bij start en finish
- Te veel haakse bochten, waardoor zwaardere motoren niet op topsnel-
heid konden komen
- Te veel obstakels langs de wegen, zoals bomen, telefoonpalen enz.
- Het publiek kan niet helemaal buitenom het circuit. Het publiek op het binnenterrein hield te veel gevaren in i.v.m. het oversteken enz., zeker omdat de verwachting was dat er nog meer publiek zou komen.
Er was veel publieke belangstelling
Een aantal problemen kon men oplossen:
- Er werden van steigermateriaal en planken op nog 2 plaatsen bruggen over het circuit gebouwd, zodat het publiek daar veilig kon oversteken.
- De Udensedijk werd bij de start/finish plaats net bij de grens met Zeeland een stukje verbreed, zodat het rennerskwartier (de Pits) goed bereikbaar zou worden, terwijl ook de start soepeler kon verlopen. Die wegverbreding daar is nog steeds goed te zien. Soms staan er vrachtwagens geparkeerd.
- Er zouden nog meer strobalen gebruikt gaan worden, maar wat gebeurde er toen? In het Zeelands gedeelte was de ruilverkaveling bijna afgerond, en in het kader daarvan werden er 200 bomen langs de route geplant. Zo werd het er niet veiliger op. Toen men in de gemeenteraad van Mill er vragen over stelde, was de aanplant al geschied. De boompjes bleven staan.
Wat nu?
Toen duidelijk werd dat de bomen bleven staan, kwamen de plannen voor grotere wedstrijden nog meer in gevaar. Naar aanleiding van de gesignaleerde problemen gingen ze op zoek naar uitwijkmogelijkheden. Men zocht naar alternatieve routes in de gemeente, maar geschikte vonden ze niet. Toch wilden ze niet bij de pakken neer gaan zitten en zagen een mogelijke oplossing. Bij De Kuilen werden toentertijd door de gemeente plannen gemaakt om daar een watersportcentrum te gaan realiseren. Daarbij zouden ook wegen aangelegd gaan worden. Waarom niet meteen daar een permanent wegracecircuit aanleggen, een tweede Assen? Allerlei plannen werden gemaakt, instanties uitgenodigd, deskundigen geraadpleegd. Het zou niet alleen een permanent circuit worden voor wegraces, er zou ook een kartbaan komen en mogelijk een wielercentrum. Een multifunctionele opzet met plannen voor eventuele wielerwedstrijden, trainingen, cursussen etc. Een goed onderbouwd plan met gedetailleerde tekeningen en berekeningen gemaakt door een ingenieursbureau en ter zake kundige mensen vanuit KNMV en bedrijfsleven. Maar dit plan kon in de prullenbak, te duur en ook het gemeentebestuur was niet erg enthousiast. Voorlopig bleef het bij aanpassingen aan het circuit in De Spie.
1973: 50cc wedstrijd met 9 Willem Koerhuis – 26 Ton Kooyman – 52 Jos Disselhorst en 6 Henk van Kessel (had motorproblemen)
Frans Meulepas
Frans, geboren en getogen op Maisweg 20, was van kleins af aan zeer geïnteresseerd in alles wat mechanisch was. Al vroeg haalde hij motoren uit elkaar en zette ze weer perfect ineen. In 1970 was hij in zijn ouderlijk huis blijven wonen, na zijn huwelijk met Francien Theunissen. Toen hem gevraagd werd om medewerking bij de wegraces, stond Frans daar wel voor open. Zo maaide hij langs het gehele parcours de bermen en haalde de prikkeldraad en palen bij zijn eigen percelen weg, waar dat gevaarlijk voor de coureurs was. Hij moest (maar dat moesten alle boeren aan het circuit) zorgen dat de koeien niet meer op de weg kwamen, want voor de trainingen en wedstrijden werden de wegen schoon geveegd, en die mochten natuurlijk niet meer vies worden. Soms kwam Henk van Kessel, meestal met enkele andere coureurs, op andere tijden in het jaar trainen. Henk had toen thuis nog geen testbank en kon dan bij het trainen alles beter afstellen. Dan was altijd bij Frans thuis het opstartpunt. Tijdens de races moest hij thuis wel goed opletten. Het was er vol met toeschouwers die overal liepen. Als ze de kans kregen gingen ze boven op de voederkuil staan. Daar zat plastic onder en als dat kapot ging, bedierf het voedsel. Die moest hij iedere keer wegsturen. Ondertussen genoot Frans van de races.
Henk van Kessel op zijn 125cc Condor
Wegraces zondag 9 september 1973
Dankzij de uitstekend verlopen wegraces in 1972, was de belangstelling toegenomen. Op vrijdagavond 7 september was er een invasie van ongeveer 200 motorcoureurs met helpers en aanhang. Op zondagmiddag om 13.00 uur werden de wegraces geopend door burgemeester M. van Berckel. Voorzitter Ad Berends mocht bijna 10.000 bezoekers verwelkomen. Het werd een nog groter succes dan 1972. Van Kessel won de 125cc en viel met motorpech uit in de 50cc.
Tijdens de pauze reed Piet de Klein sr. (Spiestraat 20) met zijn grijze Florett bromfiets over het parcours. Zo kon hij alles goed bekijken en werd hij door het publiek toegejuicht.
1973: Voorzitter Ad Berends reikt bloemen uit aan Jan de Vries,
wereldkampioen 50cc. Burgemeester Van Berckel spreekt hem toe.
1974
Maar voor het jaar 1974 moest er toch iets gebeuren, de KNMV vond het allemaal niet meer veilig genoeg, al waren er nog geen ongelukken gebeurd. MSC Aldendriel ging weer flink aan het werk en het 5 km lange circuit ging flink op de schop. Halverwege de Udensedijk was een mogelijkheid om linksaf te buigen en een stuk af te snijden wat veel veiliger en aantrekkelijker was voor rijders en publiek, enne raakten minder kippen van de leg.
Race-circuit in 1974 - 1975 en 1976
Dat stuk Maisweg was nog onverhard. Dat werd opgelost. Ook werden diverse haakse bochten met asfalt verbreed door de fa. Van den Oetelaar. Bij het huis van Frans Meulepas werd een tribune gebouwd. De toeschouwers zagen daar de coureurs aankomen, dan twee bochten achter elkaar in de Maisweg. Een prachtig gezicht zoals ze de motoren van links naar rechts gooiden om maar zo snel mogelijk de bochten te nemen. Ook voor het probleem met het publiek kwam een oplossing, er werden twee bruggen gebouwd met een overspanning van 10 m. o.a. over de Witte Dellenweg, de toeschouwers konden nu ook aan de binnenzijde staan.
1974. In de 125cc tweestrijd tussen Henk van Kessel (no 25) met een Yamaha
en Rob Bulsing (no 24) met Suzuki
De KNMV was zeer tevreden, het circuit was nu nog 4325 m lang en er werden in totaal 1600 strobalen ter beveiliging neergelegd voor de laatste Kampioensrace van 1974. Daar traden alle grote rijders van Nederland aan: Wil Hartog, Boet van Dulmen, Nico van der Zanden, en natuurlijk Henk van Kessel. Die was ondertussen al kampioen in zowel de 50cc als de 125cc en Wereldkampioen 50cc geworden in Brno, toen nog Tsjecho-Slowakije! Naar schatting kwamen in dat jaar 12.000 toeschouwers naar De Spie.
Huldiging van de kampioenen in 1974. Boven: Nico van der Zanden 350cc – Henk van Kessel 50cc en 125cc – Boet van Dulmen 350cc. Naast de chauffeur Piet van der Wal 500cc.
Henk van Kessel (links met bloemen) kreeg bij gelegenheid van zijn wereldkampioenschap racekleding aangeboden door Ad Berends
Einde van de motorraces in 1975?
Bezwaren tegen de races waren er in voorgaande jaren ook al geuit, omdat men overlast had van geluid en door de grote drukte werden soms gewassen op de velden vertrapt. Men kreeg een schadevergoeding hiervoor. In buurtschap “De Witte Dellen” werd uit protest een petitie opgesteld met daarop 14 handtekeningen van gezinnen die daar woonden. De petitie werd door woordvoerster Mevr. Koenen (Witte Dellen 4a) aan de burgemeester van Zeeland overhandigd, omdat die buurtschap daar bij hoorde. Hij verwees ze door naar de provincie, omdat die uiteindelijk over het doorgaan besliste. Er was veel overleg, waarin eerst als resultaat uit kwam, dat er nog 2 jaar races mochten zijn en dat het dan was afgelopen. De provincie berichtte echter in september 1975, dat er dat jaar nog races mochten zijn en dan moest het stoppen.
De races verliepen vlekkeloos, het mindere weer speelde parten en er kwamen iets minder toeschouwers dan een jaar eerder. Die konden in ieder geval wel genieten van een overwinning van Henk van Kessel in de 125cc.
Henk van Kessel in zijn intieme museum bij hem thuis achter de Kreidler waarmee hij wereldkampioen werd in de 50cc. Hij kan hier prachtig vertellen over zijn race carrière van 20 jaar.
Laatste races in 1976
Aanvankelijk zag het er naar uit dat in 1976 niets georganiseerd kon worden. De wegrace mocht ook niet meer op het circuit De Spie vanwege ‘milieu technische redenen’ volgens Gedeputeerde Staten. MSC Aldendriel had wel al een datum van de Motorsportbond gekregen voor een kampioensrace op 18 juli. Het bestuur ging nogmaals alles in het werk stellen om voor de allerlaatste keer een vergunning van Gedeputeerde Staten te krijgen. Op vrijdag 2 juli stond er een groot stuk in De Gelderlander. Mevr. Koenen uitte daar haar grieven namens de buurt, dat er volgens haar zonder taal of teken, of enige vorm van overleg, toestemming werd gegeven voor nog een race. Wat was het geval: Gedeputeerde Staten hadden aanvankelijk toestemming voor 1976 geweigerd. Op aandrang van de betrokken motorsportbonden vond daarna op 16 juni overleg plaats tussen GS, de burgemeesters van Zeeland en Mill en motorsportvereniging Aldendriel. Conclusie van dat gesprek: De races dat jaar mochten nog doorgaan. De provincie stuurde een brief naar de buurt waarin ze uiteenzette dat er zwaarwegende motieven waren om van het eerder ingenomen standpunt af te wijken en er daarom toch toestemming werd verleend.
De races gingen door en de landeigenaren aan het circuit werden schadeloos gesteld met extra strobalen. In de 125cc en 250cc klasse was Henk van Kessel de onbedreigde winnaar. In de 350cc bekroonde Boet van Dulmen daar zijn kampioenschap met de 1e plaats. Ongemeen spannend was het bij de 500cc. Daar konden Boet van Dulmen en witte reus Wil Hartog nog kampioen worden. Om beurten kwamen ze aan kop, totdat een achterblijver Boet van Dulmen in de strobalen werkte. Dat kon hij niet meer inhalen en zo werd Wil Hartog kampioen. Dat was de laatste wedstrijd op dit stratencircuit, het einde van vijf jaar racen op De Spie.
MSC Aldendriel ging verder met het organiseren van motorcrosswedstrijden op “De Kuilen”. Het lukte hen om menig jaar een Grand Prix te organiseren. De top van de wereld kwam dan naar dit circuit. Onlangs is de huurovereenkomst niet verlengd en is er een einde gekomen aan motorsportwedstrijden in Langenboom.