Het vliegveld op de heide.

 Voor velen die de oorlog meemaakten, blijft de 17e september 1944 een gedenkwaardige dag. Die zondag landden geallieerde parachutisten bij bruggen op de route van Eindhoven naar Arnhem. Gelijktijdig startte een landoffensief om een corridor te forceren om zo contact te kunnen leggen met de luchtlandingstroepen. Veldmaarschalk Montgomery’s plan Operatie Market Garden was gestart. Een gewaagde poging om Nederland zo snel mogelijk van de Duitsers te bevrijden en de oorlog zo spoedig mogelijk te beëindigen. Zoals bekend strandde het in Arnhem.

 

Als gevolg van dat stagneren bij Nijmegen en Arnhem kwam de opmars tot staan en ten gevolge van het bar slechte winterweer vorderde men maanden nauwelijks en ging de strijd over en weer.

Op 12 september 1944 maakte de RAF deze luchtfoto van het toekomstige vliegveldgebied

Vliegveld Volkel was eind augustus en begin september 1944 zo zwaar door de Amerikanen en Engelsen gebombardeerd, dat het verlaten werd en de nog aanwezige vliegtuigen die nog vliegklaar gemaakt konden worden trokken zich terug. 

Eind september was Volkel al weer zover opgeknapt, ook door mensen uit Langenboom, dat de eerste geallieerde vliegtuigen er konden landen.

Toen het front stagneerde werd het noodzakelijk om hier in de buurt extra tijdelijke vliegvelden aan te leggen omdat Volkel veel te vol raakte en om de risico’s te spreiden. Daarbij kwam dat door het slechte weer, veel regen, de vliegvelden bij Rips en Keent niet bruikbaar waren. Vliegstrip Boxmeer lag voortdurend onder vijandelijk vuur en was daarom ook onbruikbaar.

Speciale eenheden zochten de omgeving af en het oog viel al snel op een fiks heideveld tussen Langenboom en Mill. Het kreeg de codenaam B 89.

Dit gebied moest in minder dan 2 maanden omgetoverd worden in een behoorlijk vliegveld voor enkele squadrons.

In de vroege lente moest het klaar zijn want dan zou de aanval weer ingezet worden op Duitsland en daarnaast hadden de vliegtuigen de taak om de bruggen bij Grave en Nijmegen te verdedigen tegen Duitse luchtaanvallen

Heel wat Langenbomers en Millenaren moesten huis en haard verlaten om plaats te maken voor het vliegveld

De woning van Lamb. de Kleijn (waar nu de achterste accommodatie bij De Kuilen staat) werd onbewoonbaar. De huizen van Wed. Rovers - A. Lange - H. Hendriks en J. Jilessen moesten verlaten worden voor de aanleg van het vliegveld.

 

De commandant van dit vliegveld werd de Engelse luitenant-kolonel G. C. Clark. Hij heeft een ooggetuige verslag geschreven, zoals hij zich dat nog herinnerde.

Hier volgt dat verslag:

- Rond 10 december 1944 werd het bevel ontvangen het gebied ten westen van Grave te verkennen en er een plaats voor een vliegveld te zoeken. Al spoedig werd er een uitstekende plaats gevonden op een stuk heide ongeveer 1½  km ten zuid-oosten van het dorpje Langenboom en er werd begonnen met de nauwkeurige planning en organisatie van het werk, want het werk moest in maart ‘45 klaar zijn.

Op 19 december hadden we de zaken onder controle gekregen en het veld was afgebakend, het land was gemeten, de grondverplaatsing was berekend en de taken verdeeld. Ons werd nu bericht dat het vliegveld niet in maart, maar al begin februari bruikbaar moest zijn voor een groep jagers van vijf squadrons. Verder moesten er voorzieningen getroffen worden om het betrokken RAF-personeel te huisvesten. (RAF: De Engelse Luchtmacht).

Er stonden tientallen nissenhutten op of in de nabijheid van het vliegveld, met name aan het einde van de Heideweg was een groot complex aangelegd.

 

Het terrein lag in een dunbevolkt gebied en wij zagen ons dus geplaatst voor de taak om voor februari een barakkenkamp te bouwen.

Op 1 januari waren al een kwartiermakers compagnie, twee pionierscompagnieën en een detachement genie aangekomen. Op deze dag werden de eerste plaggen omgespit en de bulldozers losgelaten. Er werd gewerkt volgens een nieuwe opzet, die door zijn eenvoudige uitvoering zo in de smaak viel bij de RAF, dat hij later ook voor andere vliegvelden werd gebruikt. Het plan was gebaseerd op een centrale landingsbaan met aan elke kant een RAF vliegtuiggroep. Parallel aan de baan liepen de taxi~banen, die alleen gebruikt zouden worden door vliegtuigen, en haaks hierop waren de vliegtuigparkeerplaatsen. Aan het einde van deze standplaatsen en parallel aan de baan liep de weg rond het vliegveld voor de transportvoertuigen. Deze wegen waren aan beide zijden verbonden met al bestaande vaste wegen, die oost-west liepen aan de noord- en zuideinden van de baan. (Deze baan liep zelf NO-ZW). Transportvoertuigen konden dus rond het veld rijden of vliegtuigen bevoorraden, zonder het vliegverkeer te hinderen.

Tekening van het nieuw ontworpen vliegveld op de heide

 

Bij de verkenning van het terrein werd onder de bovenste veenlaag een uitstekende basis gevonden van zanderig grind. Om een vliegveld te maken voor alle weersgesteldheden, werd besloten deze veenlaag (gemiddeld 60 cm diep) eraf te halen en de PSP (= Pierced Steel Planking, dat zijn koppelbare stalen platen met ronde gaten) zoals die toen gebruikt werden om aaneengeschoven hele wegen mee aan te leggen. (in Langenboom zie je ze links en rechts nog als afrastering van een weitje) meteen op de zandige ondergrond van de baan, de taxi~banen en de standplaatsen te leggen. De afgegraven grond werd tussen de standplaatsen gestort. Deze bergen boden een uitstekende bescherming voor de vliegtuigen tegen eventuele aanvallen. Voor zover ik mij herinner werd er ruim 360. 000 m3 grond verplaatst en het grootste aantal tractoren en schrapers dat ooit op een dag werd ingezet was 28. Dit was natuurlijk een formidabel aantal en er waren ook nog andere voertuigen bij het werk betrokken zoals patrouillewagens, walsen en RB 10's.

Luchtfoto van het vliegveld toen het klaar was. De weg die onder langs het vliegveld gaat is de Langenboomseweg. De zwarte stipjes zijn gestationeerde vliegtuigen

 

Luchtfoto van een gedeelte van het vliegveld. Onder De Maurik

 

Luchtfoto van 't Hoekske in het voorjaar van 1945. 

 

Luchtfoto eind 1945 van Langenboom en een gedeelte van de bossen

 

Die Engelse militairen op het vliegveld hadden wel zin in eieren. Hier gebracht door Wim-Fransje en Leo van Schayik in ruil voor ....

Het weer was zo slecht als maar mogelijk in januari. Voortdurend hagel, sneeuw en regen en er was maar één zonnige middag tijdens de werkzaamheden. Het weer bleef slecht en de baan werd een vastgevroren massa zand en sneeuw. De gevreesde datum van 7 februari, waarop de eerste vliegtuigen verwacht konden worden, kwam snel nader.

En toen, op 30 januari, kwam de dooi en daarmee de troepenconcentraties voor de Reichswald-gevechten en de complete onbegaanbaarheid van de wegen. Onmiddellijk werden de steen leveringen voor het vliegveld gebruikt voor wegreparaties en we kregen de taak ongeveer 13 km weg te onderhouden naast onze bestaande taak het vliegveld op de 7e te voltooien. De baan en de helft van het veld waren klaar op de avond van 7 februari, met daarnaast voldoende barakken om het personeel van één groep te herbergen en in de morgen van de 8e februari kwam een Thyphoon Groep om zich te vestigen, na hun eerste vlucht van die dag in de beginfase van de Reichswald-gevechten. Daarna moesten we zo snel mogelijk de staanplaatsen van de tweede groep gereedmaken. We kregen hierbij zeer belangrijke hulp van een aantal Nederlandse burgertimmerlieden. Deze 2e groep arriveerde rond 7 maart (een foto-verkenningseenheid) en na hun komst kon het vliegveld als volledig operationeel worden beschouwd. Het einde voor het vliegveld kwam al spoedig na de oversteek van de Rijn, toen de vliegvelden en de troepen naar elders werden verplaatst. Ik geloof niet dat het ooit nog gebruikt is. Het was een goed veld en het is interessant om op te merken dat ondanks het feit dat de PSP op bevroren zand was gelegd, de baan uitstekend terecht kwam en geen enkel probleem opleverde.

Tot zover het verslag van de commandant G. C. Clark.

Bommen worden hier aangevoerd om onder de vliegtuigen gemonteerd te worden.

 

Doordat munitie ontplofte op het verlaten vliegveld kwam Adriaan van Doorn om het leven.

 

Nog niet zo lang geleden zijn de laatste resten van de betonnen platen waarop barakken stonden verwijderd. Deze barakken zijn lange tijd in gebruik geweest door zandstralerij Verberk in de driehoek gevormd door Fazantenweg en Dijkweg. 

Ook enkele dijken die aangelegd werden tussen de opstelplaatsen voor de vele tientallen vliegtuigen, zijn nog goed in het terrein zichtbaar. De motorsportclub maakt er dankbaar gebruik van als onderdeel van hun crossbaan. De rest van het vroegere vliegveld is vrijwel geheel verdwenen, waterplassen zijn er voor in de plaats gekomen.

 

Alleen zal bij veel oudere Langenbomers de herinnering aan dit tijdelijke vliegveld in hun geheugen gegrift blijven.